Door Steijn van Schie

©right; Foto: Flickr/Josh More

Uit het water springende sidderalen die krachtige stroomstoten toedienen aan paarden. Dit tafereel speelde zich meer dan tweehonderd jaar geleden af voor de ogen van de Pruisische ontdekkingsreiziger en naturalist Alexander von Humboldt tijdens zijn reis door Zuid-Amerika. ‘Vissen met paarden’ noemde hij het in zijn reisverslag. Om sidderalen te vangen, dreven de lokale indianen groepjes paarden en muilezels het water in om de vissen te provoceren en uit te putten. Enkele paarden zouden na een verlammende schok zijn verdronken.

De observatie van Von Humboldt is nooit bevestigd en het verhaal is door wetenschappers altijd afgedaan als zwaar overdreven. Tot vorig jaar, toen een Amerikaanse bioloog tijdens zijn onderzoek naar sidderalen zelf werd geconfronteerd met het fenomeen. In een poging ze naar een ander aquarium te verplaatsen, sprongen de in het nauw gedreven dieren tegen de metalen rand van het half ondergedompelde schepnet, geladen en wel.

Dat de zoetwatervis het metalen randje als bedreiging ervaarde, is op zich geen verrassing. Deze nachtelijke rover gebruikt in modderige rivierwateren zijn elektrische pulsen om prooien te vinden, en tevens voor onderlinge communicatie, verdediging en aanval. Niets dat elektriciteit geleidt ontgaat hem, zelfs niet een metaal gerande schepnet. Een prooi kan verlamming met een milde stroomstoot verwachten, terwijl iets met kwade bedoelingen rekening moet houden met een stoot van tot wel 650 volt.

Geen wonder dat Linnaeus de sidderaal in 1766 officieel beschreef als Electrophorus electricus. De genusnaam Electrophorus is een samenstelling van de Griekse woordenelektron en phero, wat zoiets als ‘drager van elektriciteit’ betekent. De soortsaanduiding electricus betekent simpelweg elektriciteit. De naam lijkt dus wat dubbelop, maar met stroomstoten van bijna driemaal het aantal volt dat uit een stopcontact komt, doet hij zijn naam als enige in het genus wel eer aan.

De sidderaal is overigens geen nauwe verwant van de paling, maar valt onder de Gymnotiformes, een orde binnen de straalvinnige vissen. Alle vissen binnen deze orde van mesaalachtigen hebben organen die elektrische schokken kunnen opwekken, maar geen van allen zo krachtig als die van de sidderaal.

Meer informatie: http://www.bionieuws.nl