Minder dan 30 liter zeewater hadden onderzoekers nodig om hele walvishaaipopulaties in kaart te brengen. Daarmee is voor het eerst zogeheten environmental DNA (e-DNA ) ingezet om niet alleen de aanwezigheid van een soort aan te tonen, maar ook de genetica van hele populaties op te helderen. De nu bewezen methode maakt monitoring en beheer van deze en andere bedreigde diersoorten eenvoudiger, schrijven onderzoekers uit Denemarken, Verenigd Koninkrijk en Qatar 21 november in Nature Ecology & Evolution.

Betrouwbaarheid
Jaarlijks verzamelen zich honderden walvishaaien in de Perzische Golf voor de kust van Qatar om te foerageren op de eieren van tonijnen die in het gebied paaien. Al jaren deden marien biologen van Maersk Oil Research onderzoek naar de walvishaaien in het gebied dat bekend staat als het Al Shaheen Oil Field; inmiddels hebben ze meer dan driehonderd individuen geïdentificeerd op basis van weefselmonsters en patroonherkenning. Een uitgelezen kans voor onderzoekers van de Universiteit van Kopenhagen om de betrouwbaarheid van e-dna te testen.

De onderzoekers namen twintig zeewatermonsters, analyseerden het mitochondriaal dna en vergeleken deze met bekende sequenses van de eerder genomen weefselmonsters. ‘We waren verbaasd dat zelfs grote dna-fragmenten van de walvishaaien intact zijn gebleven in het zeewater’, zegt eerste auteur Eva Egelyng Sigsgaard in een persbericht van de Universiteit van Kopenhagen. ‘Het werd nog interessanter toen we sequenses ontdekten van veel verschillende individuen.’

‘Dit project met walvishaaien was een unieke kans om de potentie van deze DNA -methode op populatieschaal te testen, aangezien we een groot aantal weefselmonsters tot onze beschikking hadden om mee te vergelijken’, zegt onderzoeksleider Philip Francis Thomsen, die eerder al de toepasbaarheid van e-dna in marien water aantoonde.

Foto-identificatie
Nu blijkt dat de methode werkt, kunnen onderzoekers gemakkelijker informatie over populaties verzamelen. En dat is handig voor een soort die enorme afstanden aflegt en zich niet altijd laat zien. Voorheen onderzochten biologen de walvishaaien met behulp van akoestische en satelliettags, en foto-identificatie op basis van de witte stippen op de huid. ‘Dat vereist echter wel dat we walvishaaien ook daadwerkelijk zien, wat niet altijd het geval is’, zegt marien bioloog en mede-auteur Steffen Sanvig Bach van Maersk.

Ook speculeren de onderzoekers dat ze de e-DNA -methode kunnen inzetten om voedselketens te bestuderen. Uit de monsters bleek nu al een duidelijke correlatie tussen het aantal walvishaaien en hun voornaamste voedsel: hoe meer tonijn-DNA in de watermonsters, hoe meer DNA van walvishaaien ze aantroffen.

Bron: http://www.bionieuws.nl/artikelen/walvishaaien-in-een-druppel-zeewater/

Door Maartje Kouwen