Alle berichten van Cel Biologie

Het Genoom van de zwaarste beenvis in kaart gebracht.

Bio Nieuwtjes

Onderzoekers hebben het genoom van de maanvis in kaart gebracht. Deze vis weegt gemiddeld één ton. Hoe kan deze vis zo snel groeien en zo zwaar worden?

De maanvis (Mola mola) is een flinke verschijning. Het dier leeft in alle grote oceanen en leeft van kwallen, plankton en kleine visjes. Ondanks dat de vis niet veel voedingsstoffen binnen krijgt, groeit het dier snel: bijna een kilogram per dag. Andere vissen groeien slechts 0,02 tot 0,5 kilogram per dag. Hierdoor zijn er maanvissen die 2,7 meter lang zijn en 2,3 ton wegen. Daarnaast produceert deze beenvis veel eitjes, soms wel 300.000.000 in één keer.

Chinese wetenschappers hebben alle genen van de maanvis nu op een rijtje gezet. Door de genen te vergelijken met het DNA van andere vissen in dezelfde familie – zoals de kogelvis – kunnen wetenschappers identificeren welke genen verantwoordelijk zijn voor de snelle groei.

De foto - uit 1910 - laat goed zien hoe groot de maanvis kan worden. Dit exemplaar werd gevangen voor de kust van Santa Catalina Island. Afbeelding: P.V. Reyes of Avalon (via Wikimedia Commons).

De foto – uit 1910 – laat goed zien hoe groot de maanvis kan worden. Dit exemplaar werd gevangen voor de kust van Santa Catalina Island. Afbeelding: P.V. Reyes of Avalon (via Wikimedia Commons).

Groeihormoon
En die genen zijn gevonden. Genen die verantwoordelijk zijn voor het aansturen van het groeihormoon evolueren sneller in de maanvis dan in andere beenvissen. Dit verklaart mogelijk de snelle groei van de vis. Het skelet van de vis bestaat voor een groot deel uit kraakbeen en dus niet uit bot. Ook de genen die hiervoor verantwoordelijk hebben de onderzoekers gevonden in het genoom.

Modelorganismen
“Dit is een van de dertig vissen waarvan we het genoom in kaart hebben gebracht binnen het G10K-project”, vertelt Guojie Zhang van de Chinese nationale genenbank. “Dankzij de steeds beter wordende DNA-sequentie technologie kunnen we het genoom van niet-modelorganismen sneller in kaart brengen.” Modelorganismen zijn organismen die vaak worden gebruikt in genetisch onderzoek. De maanvis behoort niet tot deze groep.

Een open boek
Ondanks dat maanvissen regelmatig worden gespot, blijft deze vis een mysterie. Zo weten we bijvoorbeeld vrij weinig over de voortplanting van de maanvis en in hoeverre deze vis voor zijn jongen zorgt. Ook is het onbekend hoe oud de vissen kunnen worden en of maanvissen onderling communiceren.

 

Bronmateriaal:

“The genome of the largest bony fish, ocean sunfish (Mola mola), provides insights into its fast growth rate” – BioMed Central

Het genoom van de zwaarste beenvis in kaart gebracht

 

KORALEN: TOPSPORTERS AAN HUN TAKS

Bio Nieuwtjes

Posted by | 3 Aug 2016 | , ,, , ,

Koralen: topsporters aan hun taks

 

Koraalriffen, je kent ze waarschijnlijk van snorkelen op vakantie, of de Pixar films Finding Nemo en Dory (Nu in de bioscoop!). Maar wist je dat ze voor een groot deel van de armste mensen op Aarde onvervangbaar zijn als bron van inkomsten, of zelfs hun dagelijkse voedsel, door visserij of toerisme? De afgelopen maanden doken er hier en daar berichten op in de krant dat het groot-barrière-rif bij Australië verbleekt was en dat onderzoekers zich zorgen maakten, maar terwijl wij ons hier ondertussen druk maakten over de verkiezing van mijn pop-uprestaurant en het volgende relletje in de Wetstraat is deze koraalverbleking uitgegroeid tot een ramp van wereldformaat. Australische onderzoekers schatten inmiddels dat een derde van het koraal in het groot-barrière-rif (een gebied van 2300 kilometer lang) dood is. Als dit de schattingen zijn in het best bestudeerde koraalgebied ter wereld, dan kunnen we er vanuit gaan dat de gevolgen van koraalverbleking elders ook dramatisch zijn.

HOEZO, VERBLEKING?

Koraalriffen zijn zulke kleurrijke gebieden vol leven door een wonderbaarlijke samenwerking tussen de koralen en kleine plantjes. Deze plantjes- of “algjes”,  geven hun koraalgastheer een soort sportdrank vol suikers die het koraal gebruikt als energie voor het bouwen van zijn kenmerkend kalkskelet waar alle andere dieren in wonen die koraalriffen zo bijzonder maken. De samenwerking tussen koraal en algjes waar het skelet uit voorkomt, is als een echte topsport voor de algjes. Als het water waar ze in wonen te lang te warm is, raken de algjes overbelast.

 

De algjes geven in te warm water stresserende stoffen (o.a. waterstofperoxide) af waarop het koraal de algjes uitstoot. Hierdoor verliest het koraal niet alleen zijn kleur (het verbleekt), maar het is dan ook ook zijn belangrijkste bron van energie kwijt zodat het koraal verzwakt achterblijft. Koralen kunnen nieuwe algjes opnemen als de temperatuur snel daalt, maar als dat te lang op zich laat wachten, gaan de koralen dood.

VERBLEKING OP WERELDSCHAAL

Door de klimaatverandering warmen de oceanen langzaam op. Hierdoor ervaren de koralen steeds vaker te warme periodes. Als deze warmte op veel plaatsen ter wereld voorkomt, dan kan dit leiden tot een “massale verbleking” waarbij koraalriffen wereldwijd beschadigd raken. Op dit moment zitten we in de derde massale verbleking (de vorige waren in 1998 en 2002). Maar de huidige is veel erger dan eerdere. Van over de hele wereld komen al twee jaar meldingen van verbleking binnen en het komend jaar gaat niet beter wordenvolgens het US Weather Agency. Dit zal zware gevolgen hebben voor al het leven in de koraalriffen en de mensen die van ze afhankelijk zijn. Zonder koralen brokkelt een rif verder af wat ervoor zorgt dat veel andere soorten ook verdwijnen.

______________________________________

” WE BEVINDEN ONS IN EEN DERDE MASSALE EN GLOBALE KORAALVERBLEKING MAAR DE HUIDIGE IS VEEL ERGER DAN DE EERDERE. DIT ZAL ERNSTIGE GEVOLGEN HEBBEN VOOR MENSEN DIE ER AFHANKELIJK VAN ZIJN. “

___________________________________

BESCHERMING?

Australische onderzoekers laten weten dat ze nu echt boos zijn op hun regering. Ze hebben tientallen jaren voorspeld dat dit eraan zat te komen, maar de regering heeft veel te weinig gedaan. Zelfs nu het grootste en beroemdste koraalrif ter wereld voor hun ogen afsterft, probeert de regering teverbloemen dat dit gebeurt om toeristische belangen te beschermen. Topwetenschappers zeggen dat het goed mogelijk is dat de riffen van de wereld  in 2040 weg zijn. Willen we dit voorkomen, dan moeten de regeringen van de wereld snel actie ondernemen tegen lokale schade en klimaatverandering. Een grote nieuwe studie toont aan dat juist de riffen die traditioneel alleen door lokale mensen gebruikt worden voor voedsel het nu beter doen dan riffen die door iedereen te bevissen zijn. Mochten de regeringen niet in beweging te krijgen zijn, dan zou lokaal beheer door belanghebbenden de koraalriffen in ieder geval een zo goed mogelijke kans kunnen geven in een erg onzekere toekomst.

Titelfoto en video: © XL Catlin Seaview Survey

Koralen: topsporters aan hun taks

Nanne van Hoytema studeerde biologie aan Wageningen Universiteit en specialiseerde zich in koraalrifecologie. Daarna heeft hij zijn doctoraat gehaald aan de Universiteit van Bremen met als onderwerp koolstofdynamiek in koraalriffen. Op dit moment organiseert hij het wetenschappelijk onderzoek naar plastic vervuiling in zee voor een zeilexpeditie naar Noorwegen van de VZW By the Ocean we Unite in samenwerking met Nederlandse en Noorse instituten.

Kom deze zomer meer te weten over de bescherming van onze Noordzee in de FED Truck

Bio Nieuwtjes

De dienst Marien Milieu van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu zal de Federal Truck gebruiken voor een zomerse campagne rond de bescherming van onze Noordzee. De Federal Truck is een initiatief van de FOD Kanselarij: een mooi ingerichte vrachtwagen waarmee de federale overheid de burger op een ludieke manier wil ontmoeten.

Begin juli en eind augustus zullen we vakantiegangers op verschillende plaatsen aan de kust informeren en sensibiliseren. In de truck worden brochures, posters en filmpjes getoond en kunnen de bezoekers:

  • afval uit de zee halen via een interactief spel op een groot scherm;
  • ontdekken wat er in enkele voeldozen zit;
  • deelnemen aan een quiz en kans maken op een railpass van de NMBS of een toegangsticket van het nieuwe Zwin, het domein Raversyde of SEA LIFE;
  • in de fotocabine een gepersonaliseerde postkaart maken om als aandenken mee te nemen

Kortom, een hele waaier aan activiteiten rond onze Noordzee!

Bij de aftrap op 5 juli 2016 in Oostende kun je tevens een heus zeemonster ontdekken van van meer dan 100kg gemaakt van afval uit de zee !

Kom dus zeker eens langs, je vindt de truck op deze plaatsen en data terug:

5/07 Oostende 12/07 Bredene 16/08 Nieuwpoort 26/08 Middelkerke
6/07 Zeebrugge 13/07 Koksijde 17/08 De Haan
7/07 Blankenberge 14/07 De Panne 18/08 Oostduinkerke
15/07 Wenduine

 

De FOD Mobiliteit en Vervoer zal in juli ook aanwezig zijn in de truck met een campagne over watersporten.

Daarnaast werken we samen met andere federale en Vlaamse overheidsdiensten en organisaties die werken rond de bescherming van de Noordzee en rond afvalbeheer (OD Natuur, KBIN, VLIZ, ILVO, Provincie West-Vlaanderen – Gebiedswerking Kust, OVAM, IVVO, Ecoduikers vzw). Zo kunnen we zoveel mogelijk gevarieerde en nuttige informatie aanbieden.

Meer informatie:
http://www.health.belgium.be/nl/news/ook-de-federal-truck-trekt-naar-zee-deze-zomer

Volg de Federal Truck op Facebook, je vindt er ook de specifieke plaatsen: https://www.facebook.com/FederalTruck.Belgium/

Gevaarlijk gif in Zeeuws mosselen

Bio Nieuwtjes, Cel Biologie

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) waarschuwt voor gif in mosselen en oesters uit het oostelijk deel van de Oosterschelde.
Daar mogen voorlopig geen mosselen en oesters worden opgevist. Schaal- en schelpdieren uit naastgelegen gebieden in de Oosterschelde moeten eerst worden getest voordat ze verhandeld mogen worden. Ook particulieren krijgen het advies om voorlopig van de oesters en de mosselen af te blijven.
Het gaat om de giftige stof tetrodotoxine (TTX), die zelfs in lage concentraties schade kan toebrengen aan het zenuwstelsel. Sinds oktober vorig jaar is bekend dat de gevaarlijke stof ook kan voorkomen in mosselen en oesters die in Nederland worden gekweekt. Daarom doet de NVWA sindsdien systematisch onderzoek in de Nederlandse kweekgebieden, waaronder de Oosterschelde.

Wat is TTX?
TTX is een gevaarlijk gif dat al in lage concentraties bij de mens kan leiden tot dodelijke verlammingsverschijnselen. Voor volwassen mensen kan een dosis van 1 tot 4 milligram al dodelijk zijn.
Het gaat om hetzelfde gif als dat van de kogelvis, die in Japan zeer populair is.
TTX veroorzaakt spierverlamming. De symptomen omvatten tintelend gevoel in de mond, misselijkheid, braken, diarree, duizeligheid, hoofdpijn, buikpijn, gevoelloosheid, spierzwakte, verstoorde coördinatie en spraak, spierverlamming, ademhalingsproblemen, verlaagde bloeddruk, verlaag- de hartslag en bewusteloosheid. Blootstelling kan uiteindelijk tot de dood leiden. Symptomen zijn meestal waarneembaar binnen een half uur tot enkele uren na de blootstelling. Er is geen antigif beschikbaar.
Indien vergiftiging met TTX optreedt, is de prognose goed indien de patiënt op tijd (als de patiënt nog bij bewustzijn is en nog geen of milde ademhalingsproblemen optreden) behandeld wordt en indien de patiënt de eerste 24 uur overleeft. Behandeling is vooral gericht op symptoombestrijding, waaronder beademing in geval van ademhalingsproblemen. In een vroeg stadium kan men actieve kool toedienen of de maag leegpompen om opname van TTX in de maag te remmen.
De symptomen verdwijnen meestal 1-5 dagen na blootstelling.

Onbekende oorsprong
Het is nog niet duidelijk wat de oorsprong is van dit gif. Het vermoeden is dat er een symbiose is tussen een bacterie en een organisme, wat bijvoorbeeld een alg of vis kan zijn. Het voorkomen van tetrodotoxines was tot voor kort bekend voor tropische en subtropische oceanen en zeeën. In Engeland is in de periode 2013-2014 TTX aangetroffen in mosselen en oesters die in Europa zijn gekweekt en geoogst.

Meer informatie:

Plasticveger The Ocean Cleanup kiest het ruime sop

Bio Nieuwtjes, Cel Biologie

22 juni 2016 06:30
Plasticveger The Ocean Cleanup kiest het ruime sop
© The Ocean Cleanup

Het idee van de 21-jarige Boyan Slat is eindelijk tot een werkend prototype gekomen en wordt vandaag gepresenteerd. Vanaf morgen gaat het ruim 100 meter wijde vaartuig voor de kust van Scheveningen plastic uit de zee vissen.

De uitvinding van Slat bedacht hij al in 2012 toen hij nog studeerde aan de TU Delft. Zijn idee was een drijvende installatie met twee lang armen in een V-vorm. Door deze op strategische locaties in de oceaan te plaatsen, zorgt de stroming ervoor dat het aanwezige plastic als het ware in de armen drijft. Achter de armen zit een container, waarin het plastic wordt opgeslagen.


Een computersimulatie van The Ocean Cleanup in actie.

Nog een geldschieter
Voor deze eerste test in de Noordzee raapte Slat een slordige 1,5 miljoen euro bij elkaar. De grootste geldschieters waren de Nederlandse overheid, Boskalis en een anonieme donateur. Het prototype blijft een jaar lang in de Noordzee liggen. Met de test wil de Delftse ondernemer vooral onderzoeken hoe zijn prototype omgaat met de barre weersomstandigheden op zee.

Versterking van Allard Hoeken
Een van de grootste uitdagingen voor het project is dan ook het bouwen van apparatuur die zout water, harde wind, storm en golven trotseert. The Ocean Cleanup moet er allemaal tegen kunnen.

Precies om die reden is ingenieur Allard Hoeken aangesloten bij het project. Hij is sterk betrokken geweest bij Bluewater Energy, een project dat energie haalt uit de wisseling van de zee getijden. Die techniek en kennis gaat volgens The Ocean Cleanup goed van pas komen.

TEDx doet wonderen
Boyan Slat richtte zijn bedrijf The Ocean Cleanup op in 2013, maar aanvankelijk was er weinig interesse voor zijn idee. Hij presenteerde zijn project op TEDx in Delft, waarna hij enorm veel aandacht en lof kreeg voor het project. Sindsdien kwam het in een stroomversnelling, en nu is er dan eindelijk een werkend prototype.

Hier kun je de beroemde TEDx van Boyan Slat terugkijken.

Meer informatie:

Springlevende tasergun

Bio Nieuwtjes, Cel Biologie

Door Steijn van Schie

20 JUNE 2016 | 15.46 UUR


©right; Foto: Flickr/Josh More

Uit het water springende sidderalen die krachtige stroomstoten toedienen aan paarden. Dit tafereel speelde zich meer dan tweehonderd jaar geleden af voor de ogen van de Pruisische ontdekkingsreiziger en naturalist Alexander von Humboldt tijdens zijn reis door Zuid-Amerika. ‘Vissen met paarden’ noemde hij het in zijn reisverslag. Om sidderalen te vangen, dreven de lokale indianen groepjes paarden en muilezels het water in om de vissen te provoceren en uit te putten. Enkele paarden zouden na een verlammende schok zijn verdronken.

De observatie van Von Humboldt is nooit bevestigd en het verhaal is door wetenschappers altijd afgedaan als zwaar overdreven. Tot vorig jaar, toen een Amerikaanse bioloog tijdens zijn onderzoek naar sidderalen zelf werd geconfronteerd met het fenomeen. In een poging ze naar een ander aquarium te verplaatsen, sprongen de in het nauw gedreven dieren tegen de metalen rand van het half ondergedompelde schepnet, geladen en wel.

Dat de zoetwatervis het metalen randje als bedreiging ervaarde, is op zich geen verrassing. Deze nachtelijke rover gebruikt in modderige rivierwateren zijn elektrische pulsen om prooien te vinden, en tevens voor onderlinge communicatie, verdediging en aanval. Niets dat elektriciteit geleidt ontgaat hem, zelfs niet een metaal gerande schepnet. Een prooi kan verlamming met een milde stroomstoot verwachten, terwijl iets met kwade bedoelingen rekening moet houden met een stoot van tot wel 650 volt.

Geen wonder dat Linnaeus de sidderaal in 1766 officieel beschreef als Electrophorus electricus. De genusnaam Electrophorus is een samenstelling van de Griekse woordenelektron en phero, wat zoiets als ‘drager van elektriciteit’ betekent. De soortsaanduiding electricus betekent simpelweg elektriciteit. De naam lijkt dus wat dubbelop, maar met stroomstoten van bijna driemaal het aantal volt dat uit een stopcontact komt, doet hij zijn naam als enige in het genus wel eer aan.

De sidderaal is overigens geen nauwe verwant van de paling, maar valt onder de Gymnotiformes, een orde binnen de straalvinnige vissen. Alle vissen binnen deze orde van mesaalachtigen hebben organen die elektrische schokken kunnen opwekken, maar geen van allen zo krachtig als die van de sidderaal.

Meer informatie: http://www.bionieuws.nl

7 bizarre feitjes over onze oceanen

Bio Nieuwtjes, Cel Biologie

Posted by | 16 Jun 2016 | , ,

7 bizarre feitjes over onze oceanen

Hoewel 70% van de Aarde bedekt is door water, blijven de oceanen een groot mysterie voor de wetenschap. Er zijn reeds 12 mensen die voet aan grond hebben gezet op de Maan, maar slecht 3 zijn helemaal tot op de bodem van de Marianentrog, het diepste punt van de oceaan op 7km, geweest.

Hier zijn 7 bizarre weetjes over onze oceanen, verder te lezen op deze website.

Vier op vrijdag 10 juni de wereld oceaan dag

Bio Nieuwtjes, Cel Biologie

Oceaan

Kom in Oostende op vrijdag 10 juni alles te weten over de impact van de mensheid op de zee.De mens en zijn impact op aarde en zee zijn almaar zichtbaarder. Archeologen van de toekomst zullen de laatste twee eeuwen mogelijks wel catalogeren als het “antropoceen”. Hoe gaan kunstenaars om met dit gegeven?

Tijdens de zomer 2016 vindt  in het Provinciedomein Raversyde de expo MANMADE plaats, een tentoonstelling over de huidige en de toekomstige relatie tussen mens en aarde. De werken komen van kunstenaars uit de hele wereld.

Op vrijdagavond 10 juni zal de expo op gang getrokken worden wanneer het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) WereldOceaanDag 2016 viert.

Al je wil meevieren, ben je van harte welkom in De Grote Post in Oostende (vanaf 18u30 !)voor een avondvullend programma rond mariene kunst en de wetenschap erachter. Het event is gratis maar inschrijven vooraf is noodzakelijk. Dit kan je heel gemakkelijk doen via de website van het VLIZ.

Wereld Oceaan Dag

Meer informatie: http://www.vliz.be/nl/wereldoceaandag2016-MANMADE

Wereld oceaandag

Bio Nieuwtjes, Cel Biologie

In 2008, the United Nations General Assembly decided that, as from 2009, 8 June would be designated by the United Nations as “World Oceans Day”.  Many countries have celebrated World Oceans Day following the United Nations Conference on Environment and Development, which was held in Rio de Janeiro in 1992.

The oceans are essential to food security and the health and survival of all life, power our climate and are a critical part of the biosphere. The official designation of World Oceans Day is an opportunity to raise global awareness of the current challenges faced by the international community in connection with the oceans.

Internationale initiatiefnemer The Ocean Project
Nationale initiatiefnemer Sea First Foundation
Website http://www.worldoceansday.org/
E-mail info@wereldoceaandag.nl
 Meer informatie: https://www.issuekalender.nl/wereld-oceaandag/