Categorie archieven: Commissies

Nieuwe versie Marine Regions

Wereldwijde geodatabase maritieme grenzen nu nog uitgebreider en nauwkeuriger

In deze nieuwe versie kreeg MarineRegions.org een update van zijn globale Exclusieve Economische Zones (EEZ) (versie 9), en lanceert het compleet nieuwe, extra datasets met alle Territoriale wateren, de Aansluitende zones, Binnenwateren en Archipelagische wateren wereldwijd (*).

Tien jaar geleden lanceerde de digitale mariene atlas MarineRegions.org een eerste versie met de shapefiles van ’s werelds EEZ’s. In het afgelopen decennium is het aantal gebruikers van deze website gestegen van enkele honderden tot meer dan honderdduizend unieke bezoekers per jaar. Marine Regions en zijn unieke identificatiecodes zijn uitgegroeid tot een standaard voor vele gebruikers uit de academische wereld, de industrie en het maatschappelijk middenveld. Vandaag wordt deze dataset van maritieme grenzen vb. ingezet als geografische ruggengraat voor het Wereldregister voor Mariene Soorten (WoRMS), als geo-eenheid voor het berekenen van visserijactiviteiten, of als een instrument bij de evaluatie van de gezondheid van de oceaan (OHI+).

In deze nieuwe versie 9 werden de maritieme zones en hun grenzen herberekend door gebruik te maken van publiek beschikbare basislijnen. De globale basislijnen die nu door het systeem ter beschikking worden gesteld zijn een combinatie van kustlijnen – als een proxy voor de laagwaterlijn – en de “rechte basislijn” of “archipelagische basislijn” (*).

Alle kustlijnen werden in de nieuwe versie in eerste instantie geïnventariseerd aan de hand van de “ESRI landendatabase 2014” en verder bijgewerkt met koraalrifdata uit de UNEP-databank “Coral Reef Distribution”, voor die landen waar koraalriffen van fundamenteel belang zijn voor de juiste berekening van de maritieme zone. Voor het inventariseren van de “rechte basislijnen” werden de nationale wetgevingen inzake maritieme grenzen en overeenkomsten afgetoetst met alle maritieme declaraties die aanwezig zijn in het archief van de Verenigde Naties.

Voor de opmaak van deze nieuwe versie werden een pak meer databronnen gebruikt: terwijl er dat in de vorige versie 8 nog 187 waren, werden in versie 9 meer dan 500 brondocumenten doorlopen. De consultatie van vele van deze nieuwe bronnen heeft geleid tot het toevoegen van nieuwe basislijnen, verdragen en gemeenschappelijke regelingen. Het volledige proces van het produceren van de maritieme grenzen wordt beschreven op de pagina “methodologie” en is ook te volgen in onderstaande animatie.


Animatie die het ontwerpen van de mariene grenzen in MarineRegions.org illustreert van begin tot einde.

Met deze nieuwe versie hoopt het VLIZ de globale gebruikers, die zich bezig houden met geospatiale analyse, nog beter te bedienen. MarineRegions.org hangt sterk af van de vrije uitwisseling van data en kennis met wereldwijde, Europese, regionale en nationale datatoeleveranciers en experten, waarmee samenwerkingsovereenkomsten worden gesloten. Ook met grote gebruikers worden goede afspraken in een samenwerkingsovereenkomst gegoten. Contacteer info@marineregions.org als uw organisatie ook zou geïnteresseerd zijn in het exploreren van een samenwerking.

MarineRegions.org is en blijft de enige databank met wereldwijde maritieme grenzen waarvan de datasets vrij beschikbaar zijn.

(*) Het is de “rechte basislijn” die wordt gebruikt in het internationaal recht. Deze lijn houdt geen rekening met vb. inhammen of riviermondingen langs de kust, en laat de basislijn – mits de afstand niet meer den 24 mijl bedraagt – gewoon in een rechte lijn verder lopen zonder de kustlijn landinwaarts te volgen. De EEZ’s en territoriale wateren worden dan vanaf de “rechte basislijn bepaald” in plaats van de “normale basislijn”. In het geval een reeks barrière-eilanden of een koraalrif voor de kust liggen, komt de basislijn zeewaarts van de eilanden of het rif te liggen (“archipelagische basislijn”). De wateren die achter deze lijn liggen worden dan beschouwd als binnenwateren.

© E. de Roo

Link: marineregions.org

Bron : Het VLIZ

Wetenschappers luiden noodklok : zeegrassen nu hulp nodig

Wetenschappers geven de worstelende zeegrassen wereldwijd een stem. We moeten nú in actie komen om de zeer belangrijke zeegrassen te redden.

122 wetenschappers uit 28 landen slaken een noodkreet. Dat doen ze in de vorm van een verklaring waarin ze om meer aandacht, bescherming en waardering vragen voor zeegrassen. “Zeegrassen zijn van fundamenteel belang voor onze planeet.”

Bescherming
Bijna elk continent wordt erdoor omringd: zeegrassen. “Ze creëren leven in anders zuurstofloze, modderige leefgebieden waar ze sedimenten stabiliseren, grote hoeveelheden voedingsstoffen filteren en één van de meest efficiënte opslagruimtes voor koolstof vormen,” zo schrijven de onderzoekers. Wanneer zeegrassen verloren gaan, rent de waterkwaliteit achteruit. Net als de populaties vissen en andere zeedieren die in en van het zeegras leven. “Om het klimaat te stabiliseren en ook op lange termijn voedselzekerheid te hebben, moeten we zeegrassen beschermen.”

WIST JE DAT…

…onderzoekers een paar jaar geleden zeegras ontdekten dat tienduizenden en mogelijk zelfs 100.000 jaar oud is?

Toerisme en energie
Zeegrassen hebben het om meerdere redenen moeilijk, zo stellen de onderzoekers. Zo wordt er voor de kust van heel veel landen druk ontwikkeld: er worden havens aangelegd of energieprojecten gerealiseerd. Zeegrassen moeten dan wijken. Ook een slechtere waterkwaliteit – bijvoorbeeld door toerisme – is een probleem. Net als extreme weersomstandigheden.

“Wij vinden dat er actie moet worden ondernomen om de toekomst van het zeegras veilig te stellen,” zo schrijven de onderzoekers. Dat betekent heel concreet bijvoorbeeld dat we de waterkwaliteit op sommige plekken moeten verbeteren, terwijl we elders de destructieve visserij aanpakken. Ook moet er ruimte komen voor aangetast zeegras om te herstellen en moet het zeegras beter gemanaged worden.

Bronmateriaal:

Securing a future for seagrass
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Hans Hillewaert (via Wikimedia Commons).

Wetenschappers luiden de noodklok: zeegrassen hebben nu onze hulp nodig

 

Zeldzame maanvis gespot voor onze kust

Oostende (2016.10.18) – Het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) kreeg de melding dat duikers op 26 september een zeldzame levende Maanvis te zien kregen bij een duikexcursie in Noord-Franse wateren, net op de grens met België. Het dier van zo’n 1 m groot zwom er rustig aan het zeeoppervlak in de buurt van een scheepswrak en liet zich filmen door de verraste duikers. Het filmpje is te zien op deze link: http://bit.ly/2e4cBTZ

Persbericht door: Vlaams instituut voor de Zee

De Maanvis is de zwaarste beenvis ter wereld. Volwassen exemplaren wegen al snel 250 tot 1000 kg bij een grootte van 1,8 m. De allergrootst waargenomen exemplaren wogen niet minder dan 2300 kg en waren wel 4 m hoog (!). Deze prehistorische aandoende vis oogt als een grote platte schijf – vandaar de naam – met zowel op de rug- als de buikzijde een lange peddelvormige vin waarmee het dier zich traag (max. 3 km/u) voortbeweegt. Een tot flap uitgegroeide staartvin dient als roer.  Het dier is veelal grijs, al dan niet gevlekt, heeft een witte onderzijde en is met tandjes en slijm bedekt in plaats van met schubben. De Maanvis is minstens op nog twee vlakken een buitenbeentje. Wijfjes kunnen tot 300 miljoen eitjes leggen (een record onder gewervelde dieren). En de Maanvis kent een uitzonderlijk snelle groei. Pas uit het ei geslopen meet een Maanvisje nauwelijks 2,5 mm, enkele jaren later kan ze reeds meer dan 1 m groot zijn.

Ze komt wereldwijd voor in gematigde en tropische zoute wateren, waar ze vaak dieper duikt dan 200 m op zoek naar kwallen en ander voedsel (ander plankton, schelpdieren, salpen,…). Mogelijk om zich aan de zonnestralen te warmen begeven ze zich af en toe ook naar het zeeoppervlak. Een andere verklaring voor dit gedrag, dat aanleiding gaf tot de Engelse naam ‘sunfish’, zijn de vele parasieten op de huid van het dier, parasieten die zo door vogels kunnen worden weggepikt. Vijanden heeft de Maanvis nauwelijks (zeeleeuwen, orka’s, haaien), al wordt ze in Japan en Taiwan als delicatesse aanzien. Meer bedreigend voor de soort zijn: de vele warrelnetten waarin ze al te vaak vernestelen, aanvaringen met schepen en het plastic zwerfvuil dat ze verkeerdelijk als kwallen aanzien en oppeuzelen.

Jaarlijks stranden gemiddeld 1 à 2 voornamelijk jonge Maanvissen op de Belgische en/of Nederlandse kustlijn. In de winters van 2004 en 2005 waren dat zelfs telkens een tiental exemplaren. Vanaf halfweg de zomer bestaat ook de kans levende exemplaren te zien, maar het zijn toch vooral de door koude overmande en dood aanspoelende exemplaren tijdens de winter (december-februari) die het voorkomen bij ons bepalen.

Perscontact

Jan Seys (VLIZ): GSM: +32-(0)478-37 64 13; jan.seys@vliz.be

Bewuste visweek promoot de keurmerken MCS en ASC

 26/09/2016

De helft (48 procent) van de Belgische visliefhebbers is bereid om meer te betalen voor zijn vis als die gecertificeerd duurzaam is. Dat blijkt uit een studie in opdracht van keurmerk MSC. Deze week is het ‘Bewuste Visweek’, een initiatief van milieuorganisatie WWF en de keurmerken MSC (duurzame wilde visvangst) en ASC (verantwoorde viskweek). Vandaag zijn er in België 100 MSC-gelabelde producten en 500 ASC-gelabelde producten op de markt. De Bewuste Visweek moet die duurzaamheidslabels extra onder de aandacht brengen.

De initiatiefnemers van de Bewuste Visweek verwijzen naar cijfers van het Wereldvoedselagentschap om het belang van duurzame vis te benadrukken: 31,4 procent van ’s werelds commerciële visbestanden wordt overbevist, 58,1 procent wordt volledig benut en slechts 10,5 procent wordt onderbevist. “Het stimuleren van een duurzame visserij en een verantwoorde viskweek is van groot belang voor een gezonde zee”, luidt het.

Negen grote supermarktketens zullen deze week extra aandacht besteden aan duurzame vis. En dat is nodig, zo blijkt uit de studie, want slechts 26 procent van de Belgische consumenten herkent het blauwe MSC-keurmerk. In onze buurlanden is het logo al beter bekend. Zo doet MSC bij 44 procent van onze Noorderburen een belletje rinkelen. Wereldwijd geniet het label bekendheid bij 37 procent van de consumenten en is tien procent van de visvangst afkomstig van gecertificeerde bedrijven.

Duurzame visserij is een belangrijk antwoord op overbevissing en (ongewenste) bijvangst. Om ook in de toekomst vis te kunnen blijven eten, moet er voldoende volwassen vis in de zee achterblijven die kan zorgen voor nieuwe aanwas. Duurzame visserij zorgt dat visbestanden gezond blijven of zich kunnen herstellen en maakt gebruik van vistechnieken waarbij bijvoorbeeld de kans op bijvangst sterk afneemt en de zeebodem gespaard blijft. Duurzame visserij is dus niet alleen noodzakelijk voor het behoud van de vis, maar ook voor het behoud van de visserij.

Het MSC- en ASC-label bestaan naast elkaar omdat het kweken van vis alleen niet dé oplossing is voor overbevissing. “De vraag naar vis is wereldwijd erg groot en dus hebben we zowel duurzame visserij als verantwoord gekweekt vis nodig”, luidt de uitleg. Aquacultuur kan namelijk net zo duurzaam of juist niet duurzaam zijn als visserij. De kweek van vis kan ernstige milieuproblemen, zoals watervervuiling en verspreiding van ziektes naar wilde vis veroorzaken. Bovendien worden de meeste kweekvissen gevoerd met wilde vis. Het visvoeder wordt namelijk gemaakt van wild gevangen vis, die vaak ook te zwaar bevist worden.

Meer info: Bewuste Visweek

Bron: Belga / eigen verslaggeving

Beeld: WWF

website

Waarschuwing voor blauwalg bij Bergse Diepsluis

geplaatst op: za 10-09-2016

THOLEN – De provincie waarschuwt voor blauwalg in de Oosterschelde op het Noord Badstrand aan de Oesterdam. De blauwalg stroom via de Bergse Diepsluis vanuit het Volkerak-Zoommeer de Oosterschelde in. Er is nog geen sprake van een zwemverbod.

Irritaties
Mensen die in aanraking komen met blauwalgen of die tijdens het zwemmen binnenkrijgen, kunnen last krijgen van irritaties aan ogen of huid. Andere klachten zijn hoofdpijn, maag- en darmklachten.

Afspoelen

Na een besmetting met blauwalg is het devies goed afspoelen onder de douche.
Meer informatie is te vinden op de speciale website www.zwemwater.nl.
Veilig
Eerder deze week bleek uit gegevens van de website zwemwater.nl en de provincie, dat Zeeland de enige provincie is waar overal veilig gezwommen kan worden in de open natuurwateren. Dat komt deels omdat er in de provincie grote verbeteringen zijn doorgevoerd aan de rioloering, zodat er niet meer geloosd wordt op het oppervlaktewater. En omdat in andere provincies de problemen zich vooral voordoen in binnenwateren met ondiep zoet water en weinig doorstroming. Bij bijna alle Zeeuwse zwemlocaties gaat het of om zout water of om diep zoet water.

Bron:
http://www.omroepzeeland.nl/nieuws/2016-09-10/1039664/waarschuwing-voor-blauwalg-bij-bergse-diepsluis#.V9emx5h96Uk

 

Het Genoom van de zwaarste beenvis in kaart gebracht.

Onderzoekers hebben het genoom van de maanvis in kaart gebracht. Deze vis weegt gemiddeld één ton. Hoe kan deze vis zo snel groeien en zo zwaar worden?

De maanvis (Mola mola) is een flinke verschijning. Het dier leeft in alle grote oceanen en leeft van kwallen, plankton en kleine visjes. Ondanks dat de vis niet veel voedingsstoffen binnen krijgt, groeit het dier snel: bijna een kilogram per dag. Andere vissen groeien slechts 0,02 tot 0,5 kilogram per dag. Hierdoor zijn er maanvissen die 2,7 meter lang zijn en 2,3 ton wegen. Daarnaast produceert deze beenvis veel eitjes, soms wel 300.000.000 in één keer.

Chinese wetenschappers hebben alle genen van de maanvis nu op een rijtje gezet. Door de genen te vergelijken met het DNA van andere vissen in dezelfde familie – zoals de kogelvis – kunnen wetenschappers identificeren welke genen verantwoordelijk zijn voor de snelle groei.

De foto - uit 1910 - laat goed zien hoe groot de maanvis kan worden. Dit exemplaar werd gevangen voor de kust van Santa Catalina Island. Afbeelding: P.V. Reyes of Avalon (via Wikimedia Commons).

De foto – uit 1910 – laat goed zien hoe groot de maanvis kan worden. Dit exemplaar werd gevangen voor de kust van Santa Catalina Island. Afbeelding: P.V. Reyes of Avalon (via Wikimedia Commons).

Groeihormoon
En die genen zijn gevonden. Genen die verantwoordelijk zijn voor het aansturen van het groeihormoon evolueren sneller in de maanvis dan in andere beenvissen. Dit verklaart mogelijk de snelle groei van de vis. Het skelet van de vis bestaat voor een groot deel uit kraakbeen en dus niet uit bot. Ook de genen die hiervoor verantwoordelijk hebben de onderzoekers gevonden in het genoom.

Modelorganismen
“Dit is een van de dertig vissen waarvan we het genoom in kaart hebben gebracht binnen het G10K-project”, vertelt Guojie Zhang van de Chinese nationale genenbank. “Dankzij de steeds beter wordende DNA-sequentie technologie kunnen we het genoom van niet-modelorganismen sneller in kaart brengen.” Modelorganismen zijn organismen die vaak worden gebruikt in genetisch onderzoek. De maanvis behoort niet tot deze groep.

Een open boek
Ondanks dat maanvissen regelmatig worden gespot, blijft deze vis een mysterie. Zo weten we bijvoorbeeld vrij weinig over de voortplanting van de maanvis en in hoeverre deze vis voor zijn jongen zorgt. Ook is het onbekend hoe oud de vissen kunnen worden en of maanvissen onderling communiceren.

 

Bronmateriaal:

The genome of the largest bony fish, ocean sunfish (Mola mola), provides insights into its fast growth rate” – BioMed Central

Het genoom van de zwaarste beenvis in kaart gebracht

 

KORALEN: TOPSPORTERS AAN HUN TAKS

Koralen: topsporters aan hun taks

 

Koraalriffen, je kent ze waarschijnlijk van snorkelen op vakantie, of de Pixar films Finding Nemo en Dory (Nu in de bioscoop!). Maar wist je dat ze voor een groot deel van de armste mensen op Aarde onvervangbaar zijn als bron van inkomsten, of zelfs hun dagelijkse voedsel, door visserij of toerisme? De afgelopen maanden doken er hier en daar berichten op in de krant dat het groot-barrière-rif bij Australië verbleekt was en dat onderzoekers zich zorgen maakten, maar terwijl wij ons hier ondertussen druk maakten over de verkiezing van mijn pop-uprestaurant en het volgende relletje in de Wetstraat is deze koraalverbleking uitgegroeid tot een ramp van wereldformaat. Australische onderzoekers schatten inmiddels dat een derde van het koraal in het groot-barrière-rif (een gebied van 2300 kilometer lang) dood is. Als dit de schattingen zijn in het best bestudeerde koraalgebied ter wereld, dan kunnen we er vanuit gaan dat de gevolgen van koraalverbleking elders ook dramatisch zijn.

HOEZO, VERBLEKING?

Koraalriffen zijn zulke kleurrijke gebieden vol leven door een wonderbaarlijke samenwerking tussen de koralen en kleine plantjes. Deze plantjes- of “algjes”,  geven hun koraalgastheer een soort sportdrank vol suikers die het koraal gebruikt als energie voor het bouwen van zijn kenmerkend kalkskelet waar alle andere dieren in wonen die koraalriffen zo bijzonder maken. De samenwerking tussen koraal en algjes waar het skelet uit voorkomt, is als een echte topsport voor de algjes. Als het water waar ze in wonen te lang te warm is, raken de algjes overbelast.

 

De algjes geven in te warm water stresserende stoffen (o.a. waterstofperoxide) af waarop het koraal de algjes uitstoot. Hierdoor verliest het koraal niet alleen zijn kleur (het verbleekt), maar het is dan ook ook zijn belangrijkste bron van energie kwijt zodat het koraal verzwakt achterblijft. Koralen kunnen nieuwe algjes opnemen als de temperatuur snel daalt, maar als dat te lang op zich laat wachten, gaan de koralen dood.

VERBLEKING OP WERELDSCHAAL

Door de klimaatverandering warmen de oceanen langzaam op. Hierdoor ervaren de koralen steeds vaker te warme periodes. Als deze warmte op veel plaatsen ter wereld voorkomt, dan kan dit leiden tot een “massale verbleking” waarbij koraalriffen wereldwijd beschadigd raken. Op dit moment zitten we in de derde massale verbleking (de vorige waren in 1998 en 2002). Maar de huidige is veel erger dan eerdere. Van over de hele wereld komen al twee jaar meldingen van verbleking binnen en het komend jaar gaat niet beter wordenvolgens het US Weather Agency. Dit zal zware gevolgen hebben voor al het leven in de koraalriffen en de mensen die van ze afhankelijk zijn. Zonder koralen brokkelt een rif verder af wat ervoor zorgt dat veel andere soorten ook verdwijnen.

______________________________________

” WE BEVINDEN ONS IN EEN DERDE MASSALE EN GLOBALE KORAALVERBLEKING MAAR DE HUIDIGE IS VEEL ERGER DAN DE EERDERE. DIT ZAL ERNSTIGE GEVOLGEN HEBBEN VOOR MENSEN DIE ER AFHANKELIJK VAN ZIJN. “

___________________________________

BESCHERMING?

Australische onderzoekers laten weten dat ze nu echt boos zijn op hun regering. Ze hebben tientallen jaren voorspeld dat dit eraan zat te komen, maar de regering heeft veel te weinig gedaan. Zelfs nu het grootste en beroemdste koraalrif ter wereld voor hun ogen afsterft, probeert de regering teverbloemen dat dit gebeurt om toeristische belangen te beschermen. Topwetenschappers zeggen dat het goed mogelijk is dat de riffen van de wereld  in 2040 weg zijn. Willen we dit voorkomen, dan moeten de regeringen van de wereld snel actie ondernemen tegen lokale schade en klimaatverandering. Een grote nieuwe studie toont aan dat juist de riffen die traditioneel alleen door lokale mensen gebruikt worden voor voedsel het nu beter doen dan riffen die door iedereen te bevissen zijn. Mochten de regeringen niet in beweging te krijgen zijn, dan zou lokaal beheer door belanghebbenden de koraalriffen in ieder geval een zo goed mogelijke kans kunnen geven in een erg onzekere toekomst.

Titelfoto en video: © XL Catlin Seaview Survey

Koralen: topsporters aan hun taks

Nanne van Hoytema studeerde biologie aan Wageningen Universiteit en specialiseerde zich in koraalrifecologie. Daarna heeft hij zijn doctoraat gehaald aan de Universiteit van Bremen met als onderwerp koolstofdynamiek in koraalriffen. Op dit moment organiseert hij het wetenschappelijk onderzoek naar plastic vervuiling in zee voor een zeilexpeditie naar Noorwegen van de VZW By the Ocean we Unite in samenwerking met Nederlandse en Noorse instituten.

Kom deze zomer meer te weten over de bescherming van onze Noordzee in de FED Truck

De dienst Marien Milieu van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu zal de Federal Truck gebruiken voor een zomerse campagne rond de bescherming van onze Noordzee. De Federal Truck is een initiatief van de FOD Kanselarij: een mooi ingerichte vrachtwagen waarmee de federale overheid de burger op een ludieke manier wil ontmoeten.

Begin juli en eind augustus zullen we vakantiegangers op verschillende plaatsen aan de kust informeren en sensibiliseren. In de truck worden brochures, posters en filmpjes getoond en kunnen de bezoekers:

  • afval uit de zee halen via een interactief spel op een groot scherm;
  • ontdekken wat er in enkele voeldozen zit;
  • deelnemen aan een quiz en kans maken op een railpass van de NMBS of een toegangsticket van het nieuwe Zwin, het domein Raversyde of SEA LIFE;
  • in de fotocabine een gepersonaliseerde postkaart maken om als aandenken mee te nemen

Kortom, een hele waaier aan activiteiten rond onze Noordzee!

Bij de aftrap op 5 juli 2016 in Oostende kun je tevens een heus zeemonster ontdekken van van meer dan 100kg gemaakt van afval uit de zee !

Kom dus zeker eens langs, je vindt de truck op deze plaatsen en data terug:

5/07 Oostende 12/07 Bredene 16/08 Nieuwpoort 26/08 Middelkerke
6/07 Zeebrugge 13/07 Koksijde 17/08 De Haan
7/07 Blankenberge 14/07 De Panne 18/08 Oostduinkerke
15/07 Wenduine

 

De FOD Mobiliteit en Vervoer zal in juli ook aanwezig zijn in de truck met een campagne over watersporten.

Daarnaast werken we samen met andere federale en Vlaamse overheidsdiensten en organisaties die werken rond de bescherming van de Noordzee en rond afvalbeheer (OD Natuur, KBIN, VLIZ, ILVO, Provincie West-Vlaanderen – Gebiedswerking Kust, OVAM, IVVO, Ecoduikers vzw). Zo kunnen we zoveel mogelijk gevarieerde en nuttige informatie aanbieden.

Meer informatie:
http://www.health.belgium.be/nl/news/ook-de-federal-truck-trekt-naar-zee-deze-zomer

Volg de Federal Truck op Facebook, je vindt er ook de specifieke plaatsen: https://www.facebook.com/FederalTruck.Belgium/